FINAŁ KP - HARFY PAPUSZY w Łodzi


„W lesie wyrosłam jak złoty krzak, / w cygańskim namiocie zrodzona, / do borowika podobna” – pi­sała Papusza, cygańska poetka z terenu Polski, tworząca w języku romskim. Naprawdę nazywała się Bronisława Wajs, ale określenie Papusza przylgnęło do niej z powodu nieprzeciętnej urody (słowo to po cygańsku znaczy „lalka”). Żyła w latach 1908–1987. Nigdy nie chodziła do szkoły, samodzielnie nauczyła się czytać i pisać. Do notowania wierszy namówił ją zafascynowany kulturą cygańską poeta Jerzy Ficowski, który pod koniec lat 50. w taborze ukrywał się przed bezpieką. Papusza opiewała losy swojego narodu, ubolewała nad odgórnym nakazem osiedlania się, który odebrał Cyganom ich wolność i jej symbol – wędrujące tabory. Do pierwszej publikacji jej wierszy doprowadził Julian Tuwim. Z czasem zostały przełożone na sześć języków. Za odstępstwo od tradycyjnej roli kobiety, silnie prze­strzeganej wśród Cyganów, spotkał Papuszę ostracyzm.
Utalentowana Romka jest bohaterką filmu Krzysztofa i Joanny Krauzów z 2013 r. W ścieżce dźwię­kowej wykorzystano poemat symfoniczny „Harfy Papuszy” Jana Kantego Pawluśkiewicza (1993), co przyniosło kompozytorowi nagrodę 38. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Utwór za­wiera teksty poetki śpiewane w języku romskim. Jak pisał Wojciech Kocołowski: „Jan Kanty Pawluśkie­wicz przy pomocy muzyki dokonał prywatnego procesu beatyfikacyjnego pewnej skromnej Cyganki, która wędrowała z taborem, uniknęła zagłady, osiadła z przymusu, pisała z serca i kochała świat, choć świat jej nie kochał”.
 
Wykonawcy: 
Elżbieta Towarnicka – sopran
Joanna Freszel – sopran
Magdalena Idzik – mezzosopran
Tomasz Rak – baryton
Jakub Chrenowicz – dyrygent
Dawid Ber – przygotowanie chóru
Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Łódzkiej 
 
Program:
Jan Kanty Pawluśkiewicz - poemat symfoniczny Harfy Papuszy do wierszy Bronisław Wajs "Papuszy"



Powiązane