Koncert SIKORA | NONO w Szczecinie

ARTYŚCI:
Zespół wokalny Les Métaboles
SWR Experimentalstudio - instrumenty electroniczne
Erik Drescher - flety
Bartosz Koziak - wiolonczela
Dominik Dołęga - perkusja
Léo Warynski – dyrygent

UTWORY:
Elżbieta Sikora – Remember na głosy żeńskie, flet, wiolonczelę i perkusję (2021). Luigi Nono – Quando stanno morendo. Diario polacco nr 2 na głosy żeńskie, flet, wiolonczelę i elektronikę (1982).

Dedykuję ją moim polskim przyjaciołom i towarzyszom, którzy na emigracji, w ukryciu, w więzieniu, w pracy, stawiają opór – mają nadzieję, nawet jeśli są zrozpaczeni, wierzą, nawet jeśli są niedowierzający. To słowa dedykacji napisanej przez Luigiego Nona na partyturze skomponowanego w 1982 roku utworu „Quando stanno morendo. Diario polacco nr 2" na głosy żeńskie, flet, wiolonczelę i elektronikę. Podczas gdy w 1981 roku związek zawodowy „Solidarność" rósł w siłę, Luigi Nono – kompozytor bywający stałym gościem na festiwalu Warszawska Jesień – otrzymał zamówienie na napisanie utworu. Parę miesięcy później generał Jaruzelski ogłosił stan wojenny. Tym samym premiera nowego utworu nie mogła dojść do skutku, gdyż festiwal został odwołany. Włoski awangardowy kompozytor postanowił jednak skończyć utwór, który w Polsce zabrzmiał po raz pierwszy dopiero w 1988 roku.

Luigi Nono to bardzo intrygująca postać w świecie muzyki awangardowej XX wieku, nie tylko ze względu na jego osobistą postawę estetyczną, ale także fascynacje polityczne. Od lat pięćdziesiątych był zdeklarowanym komunistą. Jego poglądy polityczne nie stały w opozycji nie tylko do dedykowanej Polakom kompozycji, ale zgodne były ze stanowiskiem Włoskiej Partii Komunistycznej, która od końca lat 60. krytykowała Związek Radziecki, a w szczególności ograniczanie swobód obywatelskich. Nie podlega jednak dyskusji zaangażowanie kompozytora w życie Polaków oraz fascynacja historią Polski.

Prawie czterdzieści lat później Elżbieta Sikora, polska kompozytorka mieszkająca od 1981 roku we Francji, tworzy swoją nową kompozycję „Remember" jako utwór poświęcony ofiarom obozów koncentracyjnych i wszelkiej przemocy. Moim celem jest stworzenie swego rodzaju memento, które poza upamiętnieniem ofiar będzie stanowiło ostrzeżenie przed powtarzaniem tych samych zbrodni, jakie w przeszłości były i są stale popełniane przez ludzkość – pisze kompozytorka. Utwór „Remember" jest wyraźnym i świadomym nawiązaniem do słynnej kompozycji Luigiego Nony „Quando stanno morendo. Diario polacco nr 2". Nawiązanie to dotyczy nie tylko idei kompozycji, ale też użytego składu zespołu. (...) jest to system całkowicie arbitralny, rodzaj zapobiegawczego aresztowania, co oznacza, że nie trzeba być skazanym, aby dostać się do więzienia. Żadnej procedury, żadnej pomocy prawnej i nawet żadnego oskarżenia. Można spędzić bardzo długi czas w obozie, czasem wieczność...