Spektakl Jazztopad 2019 | Vijay Iyer & Wadada Leo Smith | Anouar Brahem Quartet - Wrocław

Wadada Leo Smith to niepodważalny autorytet i żyjąca legenda muzyki improwizowanej. Vijay Iyer jest z kolei jednym z najistotniejszych przedstawicieli współczesnego jazzu. Ich współpraca zaczęła się piętnaście lat temu, kiedy Smith zaprosił Iyera do swojego Golden Quartet. Kilka lat później pianista podpisał kontrakt z oficyną ACT, skupił się na własnych zespołach, z czasem trafił na okładki muzycznych pism i wypracował sobie pozycję jednego z liderów światowego jazzu. Smith od późnych lat 60. podąża własną drogą awangardowego poszukiwacza, improwizatora i niezwykle płodnego artysty: współtworzył Association for the Advancement of Creative Musicians, nagrał Ten Freedom Summers, stał się nestorem free jazzu. 

Cztery lata temu Iyer i Smith zostali poproszeni przez Metropolitan Museum of Art o stworzenie muzyki inspirowanej twórczością hinduskiej artystki Nasreen Mohamedi. Zamówienie wystosowane przez najstarsze amerykańskie muzeum zaowocowało później sesją nagraniową w nowojorskim Avatar Studios i płytą A Cosmic Rhythm with Each Stroke, która została z wielkim zachwytem przyjęta przez dziennikarzy na całym świecie. Poetyka muzycznej opowieści duetu bywa surowa, dynamiczna i zimna, by chwilę później zmienić się w formę uduchowioną, wrażliwą, ale nadal abstrakcyjną. Artystów dzieli trzydzieści lat, a więc całe pokolenie, jednak nie słychać tego w ich muzyce, a kiedy Wadada Leo Smith mówi o Vijayu Iyerze, nie można wyczuć relacji nauczyciel – uczeń. To równoprawni muzycy, którzy wzajemnie się inspirują. Duet to układ piekielnie wymagający, jednak właśnie koncerty takich formacji jak tandem Smitha i Iyera przypominają, że do powstania wielkich dzieł nie zawsze trzeba orkiestr, szczególnie gdy spotyka się dwóch artystów, którzy potrafią wykreować nieskończoną ilość muzycznych barw i nastrojów.

Anouar Brahem to prekursor łączenia brzmień wywodzących się oryginalnie z basenu Morza Śródziemnego z muzyką europejską i amerykańską. Artysta jest wirtuozem gry na oudzie – instrumencie zwanym też lutnią arabską, związanym z kulturą Bliskiego Wschodu. Urodzony w Tunezji muzyk jest jednym z najbardziej charakterystycznych reprezentantów legendarnej wytwórni ECM, z którą współpracuje od początku lat 90.

Po studiach w tuniskim konserwatorium Brahem przeniósł się na cztery lata do Paryża, gdzie jego kariera zaczęła nabierać tempa. Już w latach 80. zrewolucjonizował rolę oudu, zapraszając do współpracy przedstawicieli jazzu i muzyki cygańskiej. Nastrój towarzyszący jego kompozycjom w sposób naturalny skierował jego twórczość w stronę muzyki filmowej; artysta pisał również muzykę do spektakli teatralnych i baletowych. Po powrocie do Tunezji zdobył najważniejszą w kraju statuetkę przemysłu fonograficznego – Tunisian Music Award – i objął stanowisko szefa City of Tunis Music Ensemble. W 1989 roku Brahem zachwycił swoją twórczością Manfreda Eichera (właściciela wytwórni ECM), co okazało się punktem zwrotnym w jego karierze. Dzięki swoim nagraniom dla monachijskiej oficyny zaczął zdobywać światowy rozgłos. Stworzył indywidualny styl na pograniczu muzyki etnicznej i jazzu, brzmienie, w którym wpływy europejskie przeplatają się z arabskimi. Współpracował z uznanymi jazzmanami, takimi jak Jan Garbarek, Jack DeJohnette, John Surman i Dave Holland. Z roku na rok Brahem coraz bardziej ugruntowywał swoją pozycję oraz zdobywał coraz liczniejsze grono fanów. Dziś jest międzynarodową gwiazdą i odwiedza najważniejsze światowe festiwale. W tym roku mija dziesięć lat od premiery albumu The Astounding Eyes of Rita – jednej z najsłynniejszych płyt w dyskografii Brahema, za którą muzyk został uhonorowany prestiżową nagrodą Echo Jazz. W nagraniu ośmiu kompozycji lidera udział wzięli: niemiecki klarnecista Klaus Gesing, pochodzący z Libanu perkusjonista Khaled Yassine i szwedzki basista Björn Meyerm. Kwartet Brahema w niezmienionym składzie przybędzie na 16. Jazztopad Festival, by zaprezentować polskiej publiczności repertuar właśnie z albumu The Astounding Eyes of Rita.

Wykonawcy:

Vijay Iyer & Wadada Leo Smith
Vijay Iyer – fortepian
Wadada Leo Smith – trąbka

***
Anouar Brahem Quartet: The Astounding Eyes of Rita
Anouar Brahem – oud
Klaus Gesing – klarnet basowy
Björn Meyer – gitara basowa
Khaled Yassine – darbouka, bendir

Program:

Vijay Iyer and Wadada Leo Smith: A Cosmic Rhythm With Each Stroke

***

Anouar Brahem Quartet: The Astounding Eyes of Rita